اصطلاح “برنامهنویسی” یا “Programming” به معنی گپزدن به زبان کامپیوترها است. اگر شما یک ربات هستید، احتمالا صحبت کردن به زبان کامپیوتر برای شما بسیار ساده است، اما اگر شما بهقدر کافی بدشانس هستید که یک انسان باشید، ناچار هستید تا یک – یا چند – زبان کامپیوتر را بیاموزید تا با آنها گپ بزنید. جاوااسکریپت – JavaScript – نیز یکی از همین زبانهای برنامهنویسی است و به شما کمک خواهد کرد تا با کامپیوتر سخن بگویید.
قبل از هرچیز دیگری بگذارید یک مسئله در همین ابتدا روشن شود. جاوااسکریپت، جاوا نیست! منظورم این است که زبان برنامهنویسی جاوا Java که یکی از قدرتمندترین زبانهای برنامهنویسی است با جاوااسکریپت فرق میکند. در کنار تمام تفاوتهایی که این دو در سینتکس Syntax – نحوه نوشتن کد – ، محیط کد نویسی IDE ، محیط اجرایی Platform ، مقاصد تولید برنامه و … دارند، عمده ترین تفاوت آنها در این است: جاوا یک زبان برنامه نویسی کامل میباشد اما جاوااسکریپت در حقیقت یک زبان اسکریپت نویسی است. حال این سوال پیش میآید که اسکریپت چیست؟ ببینید، برای اجرای برنامههای جاوا شما نیاز دارید تا چندین خط کد نوشته و چندین فایل از این کدها را باهم یکجا کنید تا یک برنامه کارآمد تولید شود، اما با جاوااسکریپت می توانید، فقط با یک فایل ساده و چند خط کد، یک کار بزرگ را انجام دهید. به این ویژگی، اسکریپت نویسی میگویند و صد البته این بدین معنی نیست که جاوااسکریپت ضعیف باشد. کاملا برعکس، جاوااسکریپت یکی از قدرتمندترین زبانهایی است که در اینترنت و صفحات وب استفاده میشود و کاربردهای فراوانی دارد.
در یک جمله ساده می توان گفت که رابطه میان جاوااسکریپت و جاوا درست مانند رابطه میان دو کلمه “تَر” و “تَریاک” می باشد. یا آنطور که بزرگان جاوااسکریپت به زبان انگلیسی گفته اند:
JavaScript to Java is like Car to Carpet.
در بهار سال 1995، بدنبال ضروریاتی که در دنیای اینترنت احساس میشد، جاوا اسکریپت متولد شد. جاوااسکریپت ابتدا در داخل شرکت نت اسکیپ NetScape توسط Brendan Eich – در حال حاضر مدیر بخش تکنالوژی شرکت موزیلا – بوجود آمد. شرکت نتاسکیپ برای رقابت با مایکروسافت و مرورگر اینترنت اکسپلورر آن شرکت این زبان را ساخت تا با ایجاد یک سری تعاملات در صفحات وب، کاربران را به سمت خود بکشاند. این زبان ابتدا تحت نام موکا Mocha و سپس LiveScript متولد شد تا اینکه بعد از سپری نمودن تحولات بسیاری، بالاخره نام جاوا اسکریپت را بر خود گرفت.
قدرت جاوااسکریپت آنچنان زیاد بود که شرکت مایکروسافت به سرعت در ورژن 3.0 اینترنت اکسپلورر در آگوست سال 1996 نمونه مشابه جاوا اسکریپت را تحت نام Jscript بوجود آورد. از آنجایی که ایندو کار مشابه یکدیگر را انجام میدادند و تنها از لحاظ ساختاری متفاوت بودند، در نوامبر 1996 موسسه بینالمللی ECMA کار ادغام هر دو زبان در یک زبان و ایجاد استاندارد برای آن را به عهده گرفت که بالاخره تبدیل به همین استانداردهایی شدند که ما امروز در جاوااسکرپیت شاهد آن هستیم.
عمدهترین دلیلی که باعث میشود تا طراحان و برنامهنویسان وب “مجبور” به یادگیری جاوااسکریپت شوند، ساحه گسترده کاربردی آن است. پیشاز بوجود آمدن جاوااسکریپت صفحات وب تنها از HTML و CSS پشتیبانی و توسط این دو زبان طراحی ایجاد میشدند. در آن زمان صفحات وب بسیار خستهکن و سرد به نظر میرسیدند. تا اینکه با آمدن جاوااسکریپت صفحات اینترنتی نیز تعاملی شدند و به کاربر اجازه مشاهده و ایجاد حرکات و تعاملات زیبا در صفحات وب را دادند.
در یک دستهبندی کلی میتوان سه تکنالوژی عمده که برای طراحی صفحات وب استفاده میشوند را اینگونه تقسیم کرد:
1. HTML: محتوا Content
2. CSS: ظاهر Presentation
3. جاوااسکریپت: رویه Behavior
به عنوان مثال اگر ما یک ساختمان را در نظر بگیریم، اسکلت ساختمان که به نحوه نگه داشتن محتوا کمک می کند میتواند نقش HTML را ایفا کند. نقشه و طراحی خارجی و داخلی ساختمان میتوانند مثل CSS باشد و استفاده از لوازم جانبی مثل AC، لفت یا آسانسور و دروازه اتومات که با فشار یک دکمه باز و بسته شود میتوانند نقش جاوااسکریپت را بازی کنند.
این خلاصه ای از تمام چیزهایی بود که فکر میکنم برای معرفی شدن با زبان جاوااسکریپت نیاز داشتید و تا همین جا کافی میباشد زیرا هدف اصلی ما آموزش و آموختن است، نه آوردن تاریخچه یک زبان برنامه نویسی. ما در کتابچه قصد داریم تا این زبان را به خوانندگان و علاقهمندان عزیز طی یک سری مقالات دنبالهدار آموزش دهیم.
اگر شما قصد دارید تا طراح وبسایت شوید و هماکنون با HTML و CSS آشنایی دارید، اگر میخواهید یک زبان برنامهنویسی دیگر را به اندوختههای خودتان اضافه کنید، اگر هدفتان آشنا شدن با نحوه کار جاوااسکریپت است، مکان درستی را برای یادگیری آن انتخاب کردهاید. در قسمتهای بعدی با نحوه نوشتن کدهای جاوااسکریپت و تزریق آن به صفحات وب آشنا خواهید شد. از قسمت بعد، ما جاوااسکریپت را به اختصار جی اس خواهیم نوشت. موفق باشید.
ای ول جالب بود ، اتفاقا درس شاگردام هم به جاوااسکریپت رسیده بود بگم که بیان اینجا یاد بگیرن D:
هر سال از بهارش پیداست؛ این معرفی که از جاوا اسکریپت داشتی خیلی جالب بود. منتظر ادامه ان هستیم
خیلی جالب بود ولی خوب نفهمیدم نحوه استفادش رو منتظر قسمتهای بعدی هستیم اگر میشه کمی توضیح بدین چون من هر چی سعی کردم که در نیت پیدا کنم نتانستم؟؟
فقط یک قسمت! دیگه اش کجاس؟